Τα πρώτα χαρακτηριστικά εθνικής ταυτότητας στην Γαλλία και στην Αγγλία τον 18ο αιώνα

Η κατασκευή της εθνικής ταυτότητας και ο εθνικισμός είναι ένα από τα κυριότερα θέματα συζήτησης ανάμεσα στους ιστορικούς. Ο Ernest Geller σημειώνει ότι ο εθνικισμός και η εθνική ταυτότητα δημιουργείται λόγω των οικονομικών και κοινωνικών ανακατατάξεων των δύο τελευταίων αιώνων (19ο-20ο αιώνα).  Αν και σε προηγούμενες περιόδους υπήρχε διαφορά ανάμεσα στην λαϊκή και την ευγενή κουλτούρα, προς το τέλος του 18ου αιώνα αυτές οι διαφορές κατά κάποιο τρόπο εξαλείφονται δημιουργώντας μια κοινή κουλτούρα την οποία μπορούμε να ονομάσουμε εθνική ταυτότητα. [1] Σύμφωνα με τους Karl Deutsch, Benedict Anderson και Eugene Weber, σ’αυτό βοήθησαν ο εκσυγχρονισμός των επικοινωνιών, όπως της έντυπης ενημέρωσης, αλλά επίσης και η αυξανόμενη επιθετικότητα μεταξύ των διαφόρων Κρατών. [2] Σύμφωνα λοιπόν με τους ειδήμονες, θα ήταν πολύ δύσκολο να μιλήσουμε για την ύπαρξη μιας καθαρής αντίληψης εθνικής ταυτότητας και εθνικισμού κατά τoν 18ο αιώνα.

Εντούτοις, από τον 13ο αιώνα ακόμη, τα πρώτα χαρακτηριστικά εθνικής ταυτότητας αρχίζουν να εμφανίζονται.  Σύμφωνα με τον Bernard Guenée, στη Γαλλία του 13ου και 14ου αιώνα υπήρχε  διαχωρισμός ανάμεσα σε αυτούς που είχαν γεννηθεί εντός και  εκτός του βασιλείου. Αργότερα, και μέσων των διαφόρων πολέμων που ακολούθησαν το αίσθημα αυτό μεγάλωσε. Κατά τον 16ο αιώνα εμφανίζονται λέξεις όπως πατριώτης (patriote) ή πατριωτικό (patriotique)  [3] Ο Gerald Newman σημειώνει ότι στον 18ο αιώνα, το πατριωτικό αίσθημα εκφραζόταν κυρίως από τους γαιοκτήμονες οι οποίοι έβλεπαν την χώρα τους ως ένα ένδοξο ιδιωτικό κτήμα που ανήκε στους ίδιους, υπήρχε δηλαδή η ιδέα μιας ταξικής αλλά και συνάμα εθνικής αλληλεγγύης . [4]  Κατά την διάρκεια  του 18ου  αιώνα εμφανίζονται  σημάδια ύπαρξης εθνικής ταυτότητας και μέσο των λεγόμενων ταξιδιωτικών αφηγημάτων. Η Katherine Turner εξηγεί πως  η ιδέα του να ανήκεις σε ένα Έθνος ή Κράτος προβάλλεται σε αντιπαραβολή ενός ξένου Έθνους ή Κράτους. [5]Δηλαδή, με το να παρουσιάζεις και να μελετάς ένα ξένο έθνος/κράτος ταυτόχρονα αποκτάς μια αίσθηση ότι καταρχήν δεν ανήκεις σε αυτό το ξένο κράτος και κατά δεύτερον ότι ανήκεις σε ένα δικό σου έθνος/κράτος το οποίο παρουσιάζει κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά.  Παραδείγματος χάρη, στο βιβλίο του Smollet The Present State of All Nations (1768-69), ο συγγραφέας για να μπορέσει να αναλύσει την κατάσταση όλου του κόσμου, χρειάστηκε να προχωρήσει σε αναλυτική σύγκριση κάθε ξένης χώρας  με την δική του. Επίσης ο David Hume στο βιβλίο του Of National Characters (1748) συγκρίνει την Αγγλική προσωπικότητα με άλλα έθνη και άλλες εθνικές προσωπικότητες. [6] Για τους Γάλλους συγγραφείς, όπως τον Βολταίρο και τον Μοντεσκιέ, η ανάλυση και η σύγκριση της αγγλικής πολιτικής με την γαλλική ήταν μείζων ζήτημα . ‘Έτσι, μπορούμε να υποθέσουμε ότι υπήρχε η ιδέα ενός Εθνικού πολιτικού συστήματος ανάλογο με τον χαρακτήρα των πολιτών. Πολύ σημαντική ήταν επίσης η χρήση στερεοτύπων για κατοίκους ξένων χωρών όπως για παράδειγμα την αναφορά στον αναξιόπιστο και παρακμάζων Γάλλο ή στον φοβισμένο Καθολικό Ιταλό. [7]

Μπορούμε λοιπόν να υποθέσουμε ότι αν και μια καθαρή έννοια εθνικής ταυτότητας δεν υφίσταται αυτήν την περίοδο, δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για την κατασκευή μίας τέτοιας ταυτότητας ιδιαίτερα μετά τους ευρωπαϊκούς πολέμους που ακολουθούν την Γαλλική Επανάσταση.

[1] Colin Kidd, British Identities before Nationalism. Ethnicity and Nationhood in the Atlantic World 1600-1800, (Cambridge: Cambridge University Press, 1999), p. 1-2.

[2] Colin Kidd, p.2.

[3] Edmond Dziembowski, Un Nouveau Patriotisme Français, 1750-1770 : La France Face à la Puissance Anglaise à l’Epoque de la Guerre de Sept Ans, Studies on Voltaire and the Eighteenth Century (Oxford : Voltaire Foundation, 1998), No. 365, p.324.

[4] Gerald Newman, The Rise of English Nationalism: A Cultural History,1740-1830 (Basingstoke: Macmillan,1997), p.53.

[5] Katherine Turner, British Travel Writers in Europe,1750-1800: Authorship, Gender and National Identity (Aldershot, UK: Ashgate, 2001),p.6-7.

[6] Hume, David. Essays, moral and political. By David Hume, Esq;. The third edition, corrected, with additions. London,  M.DCC.XLVIII. [1748]. Eighteenth Century Collections Online. Gale. University of Liverpool. 16 Mar. 2010 , p. 283-284
<http://find.galegroup.com.ezproxy.liv.ac.uk/ecco/infomark.do?&contentSet=ECCOArticles&type=multipage&tabID=T001&prodId=ECCO&docId=CW3319717266&source=gale&userGroupName=livuni&version=1.0&docLevel=FASCIMILE>.

[7] Katherine Turner, p.6-7.

This entry was posted in Γενικά. Bookmark the permalink.

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *