Η περιβαλλοντική οικονομία στηρίζεται στην υπόθεση ότι όλες οι λειτουργίες που παρέχονται από το φυσικό περιβάλλον έχουν μια οικονομική αξία, η οποία θα ήταν έκδηλη εάν οι λειτουργίες ήταν ενταγμένες σε μια πραγματική αγορά (Cropper & Oates, 1992, Tietenberg, 1992, Field, 1994, Τurner et al., 1994). Τα οικονομικά του περιβάλλοντος είναι ο επιστημονικός κλάδος, ο οποίος έχει ως αντικείμενο τη μελέτη περιβαλλοντικών προβλημάτων, υπό το πρίσμα και τις αναλυτικές τεχνικές της οικονομίας (Field, 1994). Οι παράγοντες που κατέχουν καθοριστικό ρόλο στην ανεπάρκεια των μηχανισμών αγοράς σε σχέση με τα περιβαλλοντικά και άλλα δημόσια αγαθά είναι το πρόβλημα της ιδιοκτησίας των κοινών αγαθών και η διαφορά μεταξύ αξίας και τιμής (Cropper & Oates, 1992, Tietenberg, 1992, Turner et al., 1994).
Η απουσία δικαιωμάτων ιδιοκτησίας στα περιβαλλοντικά και σε άλλα δημόσια αγαθά και η ταύτιση της αξίας ενός αγαθού με την τιμή του έχουν ως αποτέλεσμα τη μη αποτελεσματική λειτουργία της αγοράς λόγω δημιουργίας εξωτερικών οικονομιών. Οι στρεβλώσεις αυτές είναι από τους σημαντικότερους λόγους για τους οποίους διαφέρει το ιδιωτικό από το κοινωνικό κόστος κι έχουν ως αποτέλεσμα τη μη ορθολογική διαχείριση των πόρων και, τελικά, την υιοθέτηση μη βέλτιστων κοινωνικά λύσεων. Στην αντιστροφή αυτής της κατάστασης θα μπορούσε να συμβάλλει η προσέγγιση των περιβαλλοντικών και άλλων δημόσιων αγαθών από μια οικονομική οπτική γωνία, γεγονός που προϋποθέτει την αποτίμηση των αγαθών και υπηρεσιών του περιβάλλοντος σε χρηματικές μονάδες. Σε αυτή την κατεύθυνση, αξιοποιούνται εξειδικευμένες μέθοδοι της Περιβαλλοντικής Οικονομίας, με την εφαρμογή των οποίων καθίσταται εφικτή η «διόρθωση» των τιμών της αγοράς (ιδιωτικά κόστη και οφέλη), έτσι ώστε αυτές να αντικατοπτρίζουν το πραγματικό κόστος που δημιουργεί μια παραγωγική διαδικασία στην κοινωνία (Τολίδης κ.α., 2010).
Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά και ο Δαμίγος (2007): «..εδώ και μια 20ετια έχει αναγνωρισθεί η ιδιαίτερη συμβολή των οικονομικών του περιβάλλοντος στην ανάλυση και ερμηνεία των επιπτώσεων σε αυτό, από τις συνοδευόμενες ανθρώπινες δραστηριότητες. Ειδικά την τελευταία δεκαετία, μάλιστα, η οικονομική διάσταση των περιβαλλοντικών ζητημάτων αναδεικνύεται έντονα μέσα από διάφορες Ευρωπαϊκές Οδηγίες (π.χ. Οδηγία 96/61/ΕΚ σχετικά με την ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης, Οδηγία 2000/60/ΕΚ για τη θέσπιση πολιτικής στη διαχείριση υδάτινων πόρων, Οδηγία 2004/35/ΕΚ για την περιβαλλοντική ευθύνη όσον αφορά στην πρόληψη και αποκατάσταση των περιβαλλοντικών ζημιών, κ.ά.) αλλά και από το πλαίσιο λήψης αποφάσεων σε ζητήματα πολιτικής, νομοθεσίας, κ.ά…»
Απόσπασμα από το Τολίδης Κ., Γιαννακοπούλου Στ., Δαμίγος Δ., 2010). “Εκτίμηση της Προθυμίας Πληρωμής των Κατοίκων του Μετσόβου για τη Διατήρηση της Παραδοσιακής Αρχιτεκτονικής του Οικισμού”, 6ο Διεπιστημονικό Διαπανεπιστημιακό Συνέδριο του Ε.Μ.Π. και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π.: H Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη των Ορεινών Περιοχών, 16-19 Σεπτεμβρίου 2010, Μέτσοβο.
Αναφορές
- Cropper, M.L. and Oates, W.E. (1992). “Environmental Economics: A survey”, Journal of Economic Literature, Vol. XXX, p. 675-740,
- Field, B.C., (1994) “Environmental Economics: An introduction”, McGraw-Hill International Editions, Sinapore,
- Tietenberg, T., (1992). “Environmental and Natural Resource Economics”, 3rd Ed. HarperCollins Publishers Inc., New York,
- Turner, R.K., Pearce, D. and Bateman I., (1994) “Environmental Economics: An Elementary Introduction”. Harvester Wheatsheaf, Hertfordshire, U.K,
- Δαμίγος Δ., (2007).“Ανάπτυξη Διαδραστικού Εργαλείου για την Οικονομική Αποτίμηση του Περιβάλλοντος”, ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ: Συνέδριο για την Επιστημονική Έρευνα στο ΕΜΠ, 5-8 Ιουλίου 2007, Λέσβος,
- Τολίδης Κ., Γιαννακοπούλου Στ., Δαμίγος Δ., (2010). “Εκτίμηση της Προθυμίας Πληρωμής των Κατοίκων του Μετσόβου για τη Διατήρηση της Παραδοσιακής Αρχιτεκτονικής του Οικισμού”, 6ο Διεπιστημονικό Διαπανεπιστημιακό Συνέδριο του Ε.Μ.Π. και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π.: H Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη των Ορεινών Περιοχών, 16-19 Σεπτεμβρίου 2010, Μέτσοβο.