Η εκπαίδευση, αποτελεί την κινητήρια δύναμη για την ολόπλευρη ανάπτυξη του ανθρώπου και αποσκοπεί στην ολοκλήρωση της προσωπικότητας του ατόμου σε διανοητικό, φυσικό συναισθηματικό, ηθικό και πνευματικό επίπεδο. (UNESCO, 1992) Για την ανάπτυξη του ανθρώπου, απαιτείται η ταυτόχρονη ανάπτυξη και εξέλιξη της ίδιας της εκπαίδευσης, του τρόπου με τον οποίο διδάσκονται οι γνώσεις στους μαθητές, καθώς και μια συνεχής αναβάθμιση των μέσων προσφοράς της εκπαίδευσης, σύμφωνα με τις ανάγκες κάθε εποχής.
Γ ια αυτή την εξέλιξη , απαιτείται η αλλαγή από την παρούσα κατάσταση σε μια άλλη και η εισαγωγή καινοτομιών, όπου ο χρόνος θα το επιτρέψει. Φυσικά αυτή η αλλαγή, πολλές φορές μπορεί να μην επέλθει, εξαιτίας της αντίστασης των εκπαιδευτικών και της αδυναμίας της ηγεσίας να διαχειριστεί την αλλαγή. Είναι λοιπόν σημαντικός ο ρόλος της ηγεσίας στην εφαρμογή της καινοτομίας.
Το άτομο το οποίο έχει τη μεγαλύτερη επιρροή και αναμένεται από αυτό να ασκεί ηγετικό ρόλο, αυτός θεωρείται και ο ηγέτης. ( Hoy & Miskel, 2008) Ο ηγέτης διαθέτει το όραμα της αλλαγής και γιαυτό προωθεί καινοτομίες οι οποίες θα βελτιώσουν τις συνθήκες εργασίας και θα αυξήσουν την παραγωγικότητα.
Η αλλαγή περιλαμβάνει συναισθήματα απώλειας, άγχους και αντίστασης. Η αλλαγή αποτυγχάνει, εάν δεν υπάρχουν διαδικασίες επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών, ανάπτυξης ικανοτήτων και κατανόησης της καινοτομίας. (Fullan, 2007) Η καινοτομία, είναι πιθανότερο να υιοθετηθεί, όταν γίνει αντιληπτό ότι διαθέτει συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι κάποιας άλλης κατάστασης, όταν είναι συμβατή, απλή, με ξεκάθαρο σκοπό και τεχνική , ορθή και νόμιμη. ( Clark, Lotto, Astuto, 1984)
Για να μπορέσει να δαμάσει ο ηγέτης την αντίσταση των εκπαιδευτικών στην αλλαγή, επιβάλλεται να ενεργεί υποστηρικτικά και ταυτόχρονα να εμπλέκεται σε μια αμφίδρομη επικοινωνία, ακούγοντας τους φόβους και τους προβληματισμούς των εκπαιδευτικών. Είναι αναγκαία ακόμη η προσπάθεια του να εμπλέκει τον κάθε εκπαιδευτικό στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Πολλές φορές η καινοτομία έρχεται από πάνω, χωρίς τη συμβολή των ενεργών εκπαιδευτικών, ο τρόπος εφαρμογής της όμως, εναπόκειται στη σχολική μονάδα.
Η εισαγωγή μιας καινοτομίας, μπορεί να διευκολυνθεί εάν ο ηγέτης ακολουθεί ένα συγκεκριμένο μοντέλο ηγεσίας. Κατά την άποψη μου ο μετασχηματιστικός ηγέτης, είναι αυτός που μιλά για την αλλαγή, για αυτό και δημιουργεί το όραμα της αλλαγής. Συγκεντρώνεται στην επίτευξη μακροπρόθεσμων στόχων και το σημαντικότερο, μπορεί να είναι φίλος και καθοδηγητής των εκπαιδευτικών. Ο μετασχηματιστικός ηγέτης δημιουργεί μια κουλτούρα, η οποία υποστηρίζει την καινοτομία και τη μάθηση. Αυτή η μορφή ηγεσίας, μπορεί να βοηθήσει τους εκπαιδευτικούς να πετύχουν ασυνήθιστα υψηλούς στόχους και να μεταθέτουν τα δικά τους ενδιαφέροντα στα ενδιαφέροντα και τους στόχους του σχολείου.(Robbins, 1998)
Η βαρύτητα του ηγέτη μέσα στο σχολικό οργανισμό, είναι ιδιάζουσας σημασίας, όταν το σχολείο είναι στο στάδιο της εισαγωγής και εφαρμογής μιας καινοτομίας. Ο άνθρωπος που όλοι αναμένουν να εκτελεί χρέη ηγέτη, επιβάλλεται να καλλιεργεί και να ενδυναμώνει συνεχώς τις γνώσεις και δεξιότητες του, για να μπορεί να συμβαδίζει με την εξέλιξη της εκπαίδευσης. Παράλληλα απαιτείται από αυτόν να ωθεί το προσωπικό σε μια συνεχή επιμόρφωση. Για να επιτευχθεί η εισαγωγή μιας καινοτομίας, ο ηγέτης οφείλει να προωθεί την εμπιστοσύνη και τον αλληλοσεβασμό ανάμεσα στο προσωπικό, να αναμειγνύει όλους τους εκπαιδευτικούς στις αποφάσεις της σχολικής μονάδας, παρέχοντας τους ταυτόχρονα περιθώρια αυτονομίας.
Βιβλιογραφία
- Fullan, M(2007) The new meaning of educational change. Teachers college Press: New York
- Hoy, W.K & Miskel, C.G (2008) Educational Administration. Theory, Reaserch and Practice. McGraw-Hill: New York
- Robbins, S.P (1998) 8TH edition. Organizational Behavior. Concepts, controversies, applications. New Jersey: Prentice-Hall.
Άρθρα
- Clark,D.L, Lotto,l.S, Astuto,T.A (1984) Effective schools and school improvement: A comparative analysis of two lines of inquiry. Educational Administration Quarterly, 20 (3) pp 41-68