Ο Νίκος Καζαντζάκης (1883-1957), εμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα το 1906,δημοσιεύοντας το δοκίμιο του Η ΑΡΡΩΣΤΙΑ ΤΟΥ ΑΙΩΝΟΣ και το πρώτο του μυθιστόρημα ΟΦΙΣ ΚΑΙ ΚΡΙΝΟ,με το ψευδώνυμο Κάρμα Νιρβαμή.Από το πρώτο του μυθιστόρημα,στο οποίο αφηγείται την ερωτική ιστορία ενός Κρητικού και μιάς καθολικής Ιρλανδέζας,γίνεται φανερή η προσπάθεια του συγγραφέα να παρουσιάσει τα υπαρξιακά του ερωτήματα σε σχέση με τη θρησκεία,αλλά και το πως οι εφήμερες διακρίσεις,όπως η τάξη και η εθνότητα, ακυρώνονται μπροστά στην πανανθρώπινη αξία του έρωτα.
Στη συνέχεια, παράλληλα με τις μεταπτυχιακές του σπουδές στο Παρίσι,έρχεται σε επαφή με το φιλοσοφικό έργο του Ανρί Μπεργκσόν και παρακολουθεί τις διαλέξεις του.Η αρχή της ζωικής ορμής,δηλαδή μιάς τυφλής και ανεξήγητης δύναμης, η οποία οδήγησε στη δημιουργία του κόσμου και η θεωρία του για το πως πρέπει,για να κατανοήσουμε κάτι,να το απομονώσουμε από την πραγματικότητα που το περιβάλλει,επιδρούν σημαντικά επάνω του.Η επιρροή του Μπεργκσόν γίνεται ορατή στα έργα του ”ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΤΟΥ ΑΛΕΞΗ ΖΟΡΜΠΑ”(1946),όπου ο ήρωας ζει και δρα σύμφωνα με το ένστικτό του,πέρα από κάθε ηθική σύμβαση και περιορισμό,αλλά και στο ”ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΟ ΓΚΡΕΚΟ”(1961),όπου μέσα από τη μυθιστορηματική βιογραφία του μεγάλου ζωγράφου,παρουσιάζεται η προσπάθεια του ήρωα να ξεπεράσει τα δεσμά του για να μπορέσει να δημιουργήσει ελεύθερα.
Το 1909,εκδίδει τη διατριβή του ”Ο Φρειδερίκος Νίτσε εν τη Φιλοσοφία του Δικαίου και της Πολιτείας”.Είκοσι χρόνια μετά εκδίδει την ”ΑΣΚΗΤΙΚΗ”,έργο που τείνει παράλληλα προς το μηδενισμό,αλλά και την αέναη πάλη του ανθρώπου,ώστε να εξυψωθεί,βασικές αρχές του έργου του Νίτσε..Ο ίδιος άλλωστε μεταφράζει δύο έργα του το 1912 και 1913,τη ”ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΤΡΑΓΩΔΙΑΣ” και το ”ΤΑΔΕ ΕΦΗ ΖΑΡΑΤΟΥΣΤΡΑΣ”.Σε δύο από τα σημαντικότερα έργα του,”Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΞΑΝΑΣΤΑΥΡΩΝΕΤΑΙ”(1954) και ”Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΠΕΙΡΑΣΜΟΣ”(1955),η επιρροή του Νίτσε αποδεικνύεται καταλυτική,αφού κρίνει την οργανωμένη θρησκεία, σαν προσπάθεια παραπλάνησης των ανθρώπων,σαν ένα ισχυρό εμπόδιο,που εμποδίζει τον άνθρωπο να αναπτύξει την ελεύθερη του βούληση.
Οι μεταφυσικές του αναζητήσεις ξεκινούν από τον Ηράκλειτο και τους προσωκρατικούς και φτάνουν μέχρι το Βούδα και τα Απόκρυφα Ευαγγέλια.Στην ”ΑΣΚΗΤΙΚΗ”, η ενότητα Καλού και Κακού και παράλληλα η αναγκαία αντίθεση τους, υποδηλώνει την επιρροή του βουδισμού και του ινδουισμού.Μέσα από το έργο του, νιώθει την ανάγκη να ενώσει ιδέες και θεωρίες,ώστε να αποδείξει πως αν όλα έχουν μιά κοινή καταγωγή,τότε αναπόφευκτα,έχουν και έναν κοινό προορισμό.
Καθ’όλη την πορεία του λογοτεχνικού του έργου,δεν μπορεί να παραληφθεί ακόμα μιά έντονη σοσιαλιστική χροιά,πέρα από περιορισμούς και δεσμεύσεις.Ένας σοσιαλισμός σχεδόν υπερβατικός,που ενώνει όλους τους ανθρώπους στον αγώνα τους να βρουν την έξοδο, μέσα από το σκοτάδι της άγνοιας και της ημιμάθειας.
lΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
l1.Οικονομίδου-Kristitch, E., «Οι φιλοσοφικές επιδράσεις στην πνευματική περιπέτεια του Νίκου Καζαντζάκη», Διαβάζω 190 (1988), 70-74.
l2.Μιχαηλίδης Κώστας ,«Οι μεταφυσικές αναζητήσεις του Νίκου Καζαντζάκη», Διαβάζω 190 (1988), 83-88.
l3.Γραμματάς Θεόδωρος, Η έννοια της ελευθερίας στο έργο του Ν. Καζαντζάκη. “Δωδώνη”, Αθ.-Γιάννινα 1983.
Παρέχεται βοήθεια σε εργασίες φοιτητών / στην εκπόνηση εργασιών με σχετικό αντικείμενο.