Ο βαθμός ανεξαρτησίας των οπτικοακουστικών μέσων απέναντι σε οικονομικά, πολιτικά, κρατικά και στρατηγικά συμφέροντα ποικίλει, ανάλογα με την κοινωνικοπολιτική δομή της κάθε χώρας, τον βαθμό πίεσης των διάφορων συμφερόντων, την παράδοση του ίδιου του μέσου, καθώς και τη χρονική συγκυρία και τις ανάγκες που αυτή δημιουργεί .
Το καθεστώς λειτουργίας των ραδιοτηλεοπτικών μέσων προσδιορίζεται κυρίως από τις ιδεολογικοπολιτικές αντιλήψεις της ηγετικής τάξης κάθε χώρας. Έτσι σε χώρες, όπως τις ΗΠΑ, επικράτησε ο ιδιωτικός ανταγωνισμός. Σε άλλες όπως στην ΕΣΣΔ η ίδρυση ραδιοφωνικών σταθμών ήταν αποκλειστικό δικαίωμα του κράτους, ενώ σε άλλες ανατέθηκε σε ιδιωτικές επιχειρήσεις, όπως στην Ιταλία ή συνυπήρχαν ιδιωτικοί και κρατικοί σταθμοί, όπως στο Μεξικό. Ακόμη, υπήρξαν περιπτώσεις που η λειτουργία τους ανατέθηκε σε δημόσιους οργανισμούς οι οποίοι ιδρύθηκαν αποκλειστικά για αυτό τον σκοπό. Σε αυτή την κατηγορία υπάγονται η Βρετανία και η Ελλάδα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής παρατηρείται μεγάλη ελευθερία στον ραδιοτηλεοπτικό χώρο, όπου είναι ελεύθερη για τους ιδιώτες η εγκατάσταση και η εκμετάλλευση ραδιοτηλεοπτικών πομπών. Αυτό όμως είναι εφικτό καθώς οι Η.Π.Α. διαθέτουν πολλαπλά, τεράστια οικονομικά συγκροτήματα, τα οποία εξασφαλίζουν στη ραδιοτηλεόραση καθεστώς σχετικού ανταγωνισμού. Ακόμη, από το 1934 λειτουργεί στην Αμερική η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών, της οποίας κύριο έργο είναι να καταπολεμά μονοπωλιακές τάσεις. Στις υπόλοιπες προοδευμένες χώρες η ραδιοτηλεόραση θεωρείται ότι βρίσκεται υπό τον έλεγχο της κρατικής εξουσίας, ασκείται όμως από Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου ή παρεμφερείς οργανισμούς που υπόκεινται από άποψη προγράμματος σε ήπια κρατική εποπτεία ή σε συνδυασμό κρατικού και «κοινωνικού» ελέγχου ή τέλος παραχωρείται σε μονοπωλιακές ιδιωτικές εταιρίες ελεγχόμενες από το κράτος, όπως στην Ιταλία και την Ελβετία.
Αντίθετη, κατάσταση παρατηρείται στην Αγγλία, όπου το κρατικό κανάλι BBC έχει ευρύτατη ανεξαρτησία έναντι των κρατικών αρχών, η οποία οφείλεται στο γεγονός ότι αποτέλεσε σύμφωνη πολιτική διάδοχων κυβερνήσεων, που έγινε δεκτή από το κοινοβούλιο, δηλαδή να θεωρήσουν την ελεγκτική εξουσία σε αυτό ως καθαρά «εφεδρική» και να του χορηγήσουν απόλυτη ανεξαρτησία στην αντιμετώπιση των προβλημάτων της καθημερινής λειτουργίας του. Οι μόνοι περιορισμοί αφορούν την πολιτική ουδετερότητα της ραδιοτηλεόρασης, όπως το γεγονός ότι δεν μπορεί να εκφέρει δικές του πολιτικές απόψεις[1]. Η πολιτική αυτή όπως φαίνεται έχει
αποτέλεσμα, καθώς το BBC σε αντίθεση με τα κρατικά κανάλια άλλων χωρών είναι συνήθως πρώτο σε ποσοστό τηλεθέασης. Στο άλλο άκρο, βρίσκεται η Ελλάδα όπου το ποσοστό τηλεθέασης των κρατικών σταθμών δεν φθάνει ούτε καν το μισό των υπόλοιπων ιδιωτικών καναλιών.
Σημαντική νομοθετική βάση για την ελευθερία έκφρασης, αναζήτησης, λήψης, συλλογής και μετάδοσης πληροφοριών, ειδήσεων ή ιδεών αποτελεί το άρθρο 10 της Ευρωπαϊκής Συμβάσεως Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ). Η κατοχύρωση καλύπτει όλα τα μέσα μαζικής ενημέρωσης αποκλείοντας την παρέμβαση διεθνών ή εθνικών οργάνων και εξασφαλίζει την προστασία τους.
[1] Βλ. ΜΑΝΙΑΤΗΣ Α., Η ελευθερία των ΜΜΕ με έμφαση στο παράδειγμα των ΗΠΑ.