Η κομποστοποίηση είναι η διαδικασία εκείνη κατά την οποία η οργανική ύλη μετατρέπεται σε μία μάζα που ονομάζεται κομπόστ ή χούμους. Το κομπόστ είναι εξαιρετικά πλούσιο σε ωφέλημα για τα φυτά συστατικά, αποτελώντας ένα θαυμάσιο φυσικό λίπασμα.
Η κομποστοποίηση είναι πολύ σημαντική διαδικασία, καθώς με αυτή επιτυγχάνεται η ανακύκλωση των οργανικών αποβλήτων και η επιστροφή των ανόργανων συστατικών στο έδαφος, έτσι ώστε τα τελευταία να είναι διαθέσιμα στα φυτά (Cooperband, 2002).
Η διαδικασία της κομποστοποίησης λαμβάνει χώρα με τη δράση ασπόνδυλων οργανισμών (έντομα και γεωσκώληκες) και μικροοργανισμών (βακτήρια και μύκητες), που υπάρχουν φυσιολογικά στο χώμα. Αρχικά, οι ασπόνδυλοι οργανισμού διασπούν τα μεγάλα τμήματα της οργανικής ύλης σε μικρότερα σωματίδια. Στη συνέχεια αναλαμβάνουν δράση οι μικροοργανισμοί, προκειμένου να ολοκληρωθεί η διαδικασία. Στη φάση αυτή απαραίτητη προϋπόθεση είναι η παρουσία κατάλληλων συνθηκών θερμοκρασίας, υγρασίας και παρουσίας οξυγόνου (αερόβιες συνθήκες) (Cooperband, 2002).
Στη διασφάλιση της τελευταίας αυτής συνθήκης (παρουσία οξυγόνου) συμβάλλει ιδιαίτερα η δράση των γεωσκωλήκων. Καθώς αυτοί κινούνται μέσα στη μάζα της οργανικής ύλης, δημιουργούν στοές (Gajalakshmi & Abbasi, 2004), που επιτρέπουν την είσοδο του αέρα και κατ’ επέκταση του οξυγόνου. Εντούτοις, η σημαντικότητα της δράσης τους στη διαδικασία της κομποστοποίησης δεν περιορίζεται εκεί. Το παραγόμενο κομπόστ έχει αυξημένη περιεκτικότητα σε θρεπτικά, για τα φυτά, συστατικά.
Οι γεωσκώληκες καταναλώνουν τμήματα της οργανικής ύλης και αποβάλλουν «περιττώματα» σε μορφή μικροσκοπικών σύμπηκτων (pellets), τα οποία είναι εμπλουτισμένα με θρεπτικά συστατικά. Στη διαδικασία αυτή συμβάλλει το πλήθος των μικροοργανισμών που εδρεύει στον πεπτικό τους σωλήνα με την έκλυση διαφόρων ενζύμων (Gajalakshmi & Abbasi, 2004).
Με τη δράση των γεωσκωλήκων επιταχύνεται η διαδικασία της κομποστοποίησης και παράλληλα παράγεται υψηλότερης θρεπτικής αξίας κομπόστ. Επιπλέον, περιορίζεται σημαντικά η οσμή που αναδύεται κατά τη διαδικασία, καθώς εξασφαλίζεται ο αερισμός της μάζας. Οι ιδιότητες αυτές των γεωσκωλήκων αξιοποιούνται, σήμερα, σε μεγάλο βαθμό. Η χρήση οικιακών κάδων κομποστοποίησης με γεωσκώληκες είναι πολύ διαδεδομένη και εύκολα μπορεί κάποιος να τους προμηθευτεί. Αλλά και σε μεγάλες μονάδες παραγωγής κομπόστ από την κοπριά ζώων χρησιμοποιούνται γεωσκώληκες, καθώς έχει διαπιστωθεί ότι παράγεται υψηλότερης ποιότητας λίπασμα (Cooperband, 2002).
Η δράση, λοιπόν, των γεωσκωλήκων στη διαδικασία της ανακύκλωσης των οργανικών αποβλήτων φαίνεται να είναι εξαιρετικά ωφέλιμη και συνεχώς περισσότερο αξιοποιήσιμη.
Βιβλιογραφία
Gajalakshmi, S.&Abbasi, S.A. (2004) Earthworms and vermicomposting. Indian Journal of Biotechnology. 3. p. 486-494
Cooperband, L. (2002) The Art and Science of Composting. A resource for farmers and compost producers. University of Wisconsin-Madison. Center for Integrated Agricultural Systems.