Με τη δημιουργία του υπουργείου Γεωργίας, το 1917, εγκαινιάζεται μια περίοδος κρατικού παρεμβατισμού στα ζητήματα της αγροτικής οικονομίας. Διστακτικά στην αρχή, αλλά στη συνέχεια όλο και περισσότερο, η παρέμβαση αυτή διευρύνεται με τη δημιουργία φορέων που στοχεύουν στον κεντρικό έλεγχο κλάδων της γεωργικής οικονομίας. Το 1925 ιδρύθηκε ο Αυτόνομος Σταφιδικός Οργανισμός (ΑΣΟ), ενώ στα πλαίσια της αγροτικής μεταρρύθμισης οι αγροτικοί συνεταιρισμοί λειτούργησαν σαν θεσμικοί εταίροι, χρηματοδοτούμενοι αρχικά από την Εθνικής Τράπεζας, μέχρι την ίδρυση της Αγροτικής Τράπεζας το 1930. Στην ΑΤΕ μεταβιβάστηκαν από την ΕΤΕ όλες οι δανειακές υποχρεώσεις από και προς τους ακτήμονες, επιπλέον δε η ΑΤΕ επωμίστηκε τον έλεγχο των συνεταιρισμών. Οι αγρότες είχαν διευκόλυνση στις πιστώσεις μέσω των συνεταιρισμών χάρη σε μέτρα που εφάρμοσαν οι γεωργικοί οργανισμοί, καθώς και φορολογικές ελαφρύνσεις για όσους από αυτούς δεν εξήγαγαν προϊόντα. Μέσω των συνεταιρισμών επιδιώχθηκε η συσσωμάτωση των παραγωγών, καθιστώντας τους συλλογικά υπόλογους απέναντι στο δανειστή. Ωστόσο αυτοί λειτούργησαν περισσότερο σαν μέσο κρατικής κα τραπεζικής παρέμβασης, με στόχο τη φθηνή χρηματοδότηση της παραγωγής και την ασφαλή επένδυση κρατικών κεφαλαίων. Οι αγρότες σχεδόν εκβιαστικά άρχισαν να συμμετέχουν στους συνεταιρισμούς, προκειμένου να εξασφαλίσουν την επιβίωση τους. Έπαιρναν δάνεια υποθηκεύοντας την περιουσία τους και βάζοντας ενέχυρο τη σοδειά τους, με αποτέλεσμα, από το 1930 έως το 1932, τα αγροτικά χρέη να αυξηθούν κατά 33%,18 σε μια περίοδο μεγάλης ανέχειας για τους πληθυσμούς της υπαίθρου.
Η πολιτειακή αλλαγή το 1936 δεν επέφερε τομή στην αγροτική πολιτική, ο κρατικός παρεμβατισμός συνεχίστηκε, ενώ έγιναν ορισμένες ρυθμίσεις που αποσκοπούσαν στην ανακούφιση των αγροτών. Οι επαρχίες της αγροτικής μεταρρύθμισης ήταν περισσότερο χρεωμένες, ενώ η κρίση του 1929-1933 επιδείνωσε το πρόβλημα, εκτοξεύοντας τις οφειλές προς τις τράπεζες στα ύψη. Σε απάντηση, με τον Ν. 677/1937 διαγράφηκαν οι επιβαρύνσεις λόγω καθυστερήσεων στην πληρωμή των τόκων υπερημερίας των αγροτικών χρεών. Έτσι, το μέγιστο ύψος του αρχικού χρέους του κάθε οφειλέτη περιορίστηκε στο 60% των περιουσιακών του στοιχείων που απέφεραν εισόδημα, ενώ το υπόλοιπο θα εξοφλούνταν σε 12 χρόνια με τόκο 12%.
Το 1938 ιδρύθηκε υπουργείο Συνεταιρισμών, ενώ οι τίτλοι ιδιοκτησίας γης αποδόθηκαν στους πρόσφυγες μόλις το 1939. 19 Ωστόσο, τα μέτρα που πάρθηκαν για να διευθετήσουν το πρόβλημα των υπερχρεωμένων αγροτών μπόρεσαν να αντιμετωπίσουν μόνο εν μέρει την κτηματική κρίση, όχι όμως και τη διαρκή εισοδηματική ανισορροπία των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, με λίγα λόγια την εντεινόμενη φτωχοποίηση της πλειονότητας των αγροτικών οικογενειακών μονάδων.
Βιβλιογραφἰα
Καλαφάτης, Θ.&Προντζάς, Ε. (2011). Οικονομική Ιστορίατου Ελληνικού Κράτους.Αθήνα: Πολιτιστικό ΊδρυμαΟμίλουΠειραιώς.
Ψυρούκης, Ν. (1994).Ο Φασισμόςκαι η4ηΑυγούστου. Λευκωσία: Αιγαίον.
Πετμεζάς, Σ. (2002).Αγροτικήοικονομία. ΣεΙστορία τηςΕλλάδαςτου 20ουαιώνα: 1922-1940, Ο Μεσοπόλεμος. Επιμέλεια από Χατζηιωσήφ, Χ. Αθήνα:Βιβλιόραμα.
Mazower, M. (2009).HΕλλάδακαι ηοικονομικήκρίση του Μεσοπολέμου.Αθήνα: ΜορφωτικόΊδρυμαΕθνικήςΤραπέζης.