Μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, ο τουρισμός και οι μορφές του βρίσκουν πρόσφορο έδαφος για ανάπτυξη. Η περίοδος αυτή ευνοεί την εξέλιξη του τουρισμού, καθώς πρόκειται για μια ειρηνική περίοδο, όπου ο άνθρωπος καλύπτει τις βασικές του ανάγκες (τροφή, ένδυση, στέγη) και κατά συνέπεια μπορεί να ασχοληθεί και με την ανάγκη του για τουρισμό (Ηγουμενάκης, Κραβαρίτης και Λύτρας, 1999).
Ο τουρισμός κατηγοριοποιείται σε τρεις γενικές μορφές, το μαζικό τουρισμό, τον τουρισμό ειδικών ενδιαφερόντων και τον εναλλακτικό τουρισμό (Λαγός και Λιαργκόβας, 2003). Θεωρείται μια μαζική κοινωνική εκδήλωση η οποία αναπτύχθηκε με έντονο ρυθμό το δεύτερο μισό του εικοστού αιώνα και πλέον αποτελεί μια βιομηχανοποιημένη δραστηριότητα. Σύμφωνα με το Λαγό (2005), ο τουρισμός έχει αναχθεί σε κύρια πηγή απόκτησης συναλλάγματος και παράλληλα έχει συμβάλλει στη δημιουργία θέσεων εργασίας σε πολλές χώρες υποδοχής τουριστών.
Με τον όρο «θαλάσσιος τουρισμός» νοείται κάθε τουριστική δραστηριότητα σχετιζόμενη με τη θάλασσα και τις ακτές (Διακομιχάλης, 2009). Ο θαλάσσιος τουρισμός είναι στενά συνδεδεμένος με τον παράκτιο τουρισμό, αλλά ταυτόχρονα περιλαμβάνει κάθε τουριστική δραστηριότητα η οποία πηγάζει από τη θάλασσα, όπως ψάρεμα ανοιχτής θαλάσσης και κρουαζιέρα. Σύμφωνα με τον Orams (1999), ο θαλάσσιος τουρισμός περιλαμβάνει τις δραστηριότητες αναψυχής, οι οποίες επικεντρώνονται στο θαλάσσιο περιβάλλον και «καταναλώνονται» από τον τουρίστα μακριά από τον τόπο μόνιμης διαμονής του.
Ο θαλάσσιος τουρισμός περιλαμβάνει πλήθος δραστηριοτήτων, όπως είναι η χρήση σκαφών αναψυχής, η διενέργεια κρουαζιέρων, η κολύμβηση, η χρήση ταχύπλοων σκαφών , τα θαλάσσια αθλήματα, η κατάδυση, η περιήγηση σε θαλάσσια πάρκα. Η παρατήρηση φαλαινών και δελφινιών κ.λπ. (Μυλωνόπουλος και Μοίρα, 2005). Ο Ηγουμενάκης (1996), προσδιορίζει το θαλάσσιο τουρισμό ως το σύνολο των τουριστικών δραστηριοτήτων που αναπτύσσονται στο θαλάσσιο χώρο μιας χώρας υποδοχής τουριστών και όχι μόνο. Ο θαλάσσιος τουρισμός είναι ο τουρισμός του οποίου ο τουριστικός προορισμός είναι η θάλασσα και οι τουρίστες ικανοποιούν τις ανάγκες τους εν πλω (Σφακιανάκης, 2000).
Στον θαλάσσιο τουρισμό περιλαμβάνονται διάφορες δραστηριότητες, όπως η διαμονή, η διατροφή και έργα υποδομής και ανωδομής που είναι απαραίτητα για την τουριστική ανάπτυξη. Ο Miller (1993), αναφέρει ότι, εκτός από τα παραπάνω, περιλαμβάνονται και διάφορες δραστηριότητες ψυχαγωγίας, όπως οι θαλάσσιες εκδρομές, ο παράκτιος και ο θαλάσσιος τουρισμός, η κρουαζιέρα κλπ.
Ο θαλάσσιος τουρισμός αποτελεί σημαντικό οικονομικό παράγοντα των χωρών που αυτός έχει αναπτυχθεί (Hall, 2001). Παρόλα αυτά, ο ακριβής αριθμός των τουριστών που επιλέγουν το θαλάσσιο τουρισμό για τις διακοπές τους παραμένει άγνωστος (Miller, 1993). Κριτήριο διάκρισης των δραστηριοτήτων του θαλάσσιου τουρισμού στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς, αποτελεί, εν τέλει, η συμμετοχή σε οργανωμένη κρουαζιέρα με κρουαζιερόπλοιο αλλά και η πραγματοποίηση θαλάσσιων πλόων με τουριστικό πλοίο, θαλαμηγό με ή χωρίς πλήρωμα, ιστιοφόρο ή μηχανοκίνητο (Διακομιχάλης, 2009).
Για το θαλάσσιο τουρισμό έχουν γίνει πολλές έρευνες, μεταξύ των οποίων είναι αυτές των Miller και Auyong (1991), αλλά και του Miller (1993). Ωστόσο, όλες οι έρευνες που έχουν γίνει μέχρι σήμερα και αφορούν στο θαλάσσιο τουρισμό έχουν επικεντρώσει το ενδιαφέρον τους στις περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τις δραστηριότητες του θαλάσσιου τουρισμού, όπως στη βιώσιμη ανάπτυξη (Kullenberg, 2001). Άλλες έρευνες έχουν επικεντρωθεί στην υγιεινή και τους κινδύνους αλλά και τις πολιτισμικές και πολιτιστικές επιδράσεις σε χώρες, όπως η Αυστραλία και η Αγγλία (Agarwal, 2002). Παρόμοιες έρευνες έχουν γίνει για την Καραϊβική (Wood, 2000), αλλά και για άλλες χώρες
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ελληνόγλωσση
Διακομιχάλης, Μ. (2009) Ο θαλάσσιος Τουρισμός και οι Οικονομικές επιδράσεις του, Αθήνα: Σταμούλης.
Ηγουμενάκης, Ν. (1996) Τουριστικό Μάρκετινγκ. Αθήνα: Interbooks. Ηγουμενάκης, Ν., Κραβαρίτης, Κ., & Λύτρας, Π. (1998) Εισαγωγή στον Τουρισμό, Αθήνα: Interbooks.
Λαγός, Δ. & Λιαργκόβας, Π. (2003) Τουριστική Οικονομία, Αθήνα: Ο.Ε.Δ.Β. Λαγός, Δ. (2005) Τουριστική Οικονομική, Αθήνα: Κριτική.
Μυλωνόπουλος, Δ. & Μοίρα, Π. (2005) θαλάσσιος Τουρισμός. Αθήνα: Interbooks. Σφακιανάκης, Μ. (2000) Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού. Αθήνα: Έλλην.
Ξενόγλωσση
Orams, M. (1999)Marine tourism: development, impacts and management, London: Routledge.
Miller, M. (1993) The rise of coastal and marine tourism. Ocean and Coastal
Management,21(1-3), pp. 183-199. Hall, M. (2001) Trends in Ocean and Coastal Tourism: the end of the last frontier?, Ocean and Coastal Management,44(9-10), pp. 601-648. Miller, M. and Auyong, J. (1991) Coastal zone tourism: a potent force affecting
environment and society, Marine Policy,15(2), pp. 75-99. Kullenberg, G. (2001) Contributions of marine and coastal area research and observations towards sustainable development of large coastal cities, Ocean and
Coastal Management, 44(5-6), pp. 283-291. Agarwal, S. (2002) Restructuring seaside tourism: The Resort Lifecycle, Annals of Tourism Research,29(1), pp. 25-55. Wood, R. (2000) Caribbean Cruise Tourism: Globalization at Sea, Annals of Tourism Research,27(2), pp. 345-370.