Στο Παρίσι του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα, μέσα από το κλίμα της ανανέωσης που επέφερε η βιομηχανική επανάσταση, ο εκδημοκρατισμός και η κυριαρχία της αστικής τάξης, άρχισε να εμφανίζεται μια νέα ζωγραφική τεχνοτροπία, η οποία από το 1874 έγινε γνωστή ως Ιμπρεσιονισμός (1).
Οι πρωταγωνιστές του κινήματος αυτού, οι Edouard Manet, Claude Monet, Edgar Degas, Auguste Renoir, Camille Pissarro, Alfred Sisley, Mary Cassatt και Berthe Morisot, ενστερνίστηκαν τις ιδέες του ρεαλιστή Courbet, για την απεικόνιση της φύσης όπως ακριβώς είναι, και αναθεώρησαν τις δογματικές αξίες της ζωγραφικής τους. Οι ιμπρεσιονιστές δε θέλησαν να αφηγηθούν ιστορίες ή να διδάξουν μέσα από τα έργα τους. Αυτούς τους ρόλους τους άφησαν στον ακαδημαϊσμό. Οι ίδιοι προτίμησαν να ασχοληθούν με τη μελέτη του τρόπου με τον οποίο τα χρώματα μπορούσαν να αποτυπώσουν-αποδώσουν τις αισθητηριακές εντυπώσεις τους (2).
Περισσότερο από όλα ήθελαν να αποδώσουν τη στιγμή, την αίσθηση του φωτός, του χρώματος και της κίνησης. Αυτές οι ιδέες τους οδήγησαν στην καθιέρωση της υπαίθριας ζωγραφικής όπου οι πινελιές ενσάρκωναν μια ζωντανή και μεταβλητή πραγματικότητα μέσα από το παιχνίδισμα του φωτός. Στην ύπαιθρο η εναλλαγή από τα φωτεινά σημεία στα σκοτεινά ή και αντίστροφα δεν είχε ήπιες τονικές διαβαθμίσεις. Το γεγονός αυτό, τους ώθησε να εγκαταλείψουν τη μέθοδο της βαθμιδωτής παράθεσης των χρωμάτων και να εφαρμόσουν τραχείς και έντονες αντιθέσεις (3). Με την τεχνοτροπία αυτή αφενός διαχωρίζονται από την έως τότε καθιερωμένη ιλουζιονιστική απόδοση των θεμάτων και αφετέρου, όπως και τα γιαπωνέζικα χαρακτικά, επιχειρούν να εκφράσουν τη φυσιογνωμία και την εντύπωση της στιγμής με τις επίπεδες φόρμες τα σκούρα περιγράμματα τις επιφάνειες του καθαρού χρώματος και την απουσία των σκιών4. Τα τοπία έγιναν το αγαπημένο θέμα των ιμπρεσιονιστών, και το Παρίσι η πηγή έμπνευσης για την αναπαράσταση της ζωής στα καφέ, στη ρ;ν όπερα, και γενικά της ζωής της μεσαίας αλλά και των κατώτερων κοινωνικών τάξεων.
Οι ιμπρεσιονιστές οργάνωσαν πολλές εκθέσεις, με κορυφαίες αυτές στις γκαλερί των Nadar και Durand-Ruel την περίοδο από το 1874 έως το 1886. Τόσο το κοινό όσο και οι κριτικοί τέχνης της εποχής τους απέρριψαν5. Αυτό ίσως να είναι και το μόνο πραγματικό κοινό σημείο ανάμεσα σε αυτούς τους καλλιτέχνες, των οποίων επιθυμία ήταν να οδηγήσουν την τέχνη πέρα από τις τετριμμένες φόρμουλες του παρελθόντος, καθώς οι αντιλήψεις τους σε ότι αφορά τη φόρμα και τη μέθοδο διαφέρουν πολύ. Η ρήξη με την παράδοση τους οδήγησε στην απελευθέρωση από τις συμβάσεις του ακαδημαϊσμού και την αυτονόμηση.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Εμμανουήλ, Μ., Η Ιστορία των Τεχνών στην Ευρώπη, Τόμος Β’, Εικαστικές Τέχνες στην Ευρώπη από τον 18ο αιώνα ως τον 20ο αιώνα, Πάτρα2, Ε.Α.Π., 2008, σελ. 21-59.
2. Φωρ, Ε,. Ιστορία της Τέχνης, μτφρ. Λ. Μανσόλα, Αθήνα, εξάντας, 1993, σελ. 129-
3. Gombrich, E.H., Το Χρονικό της Τέχνης, μτφρ. Λ. Κασδαγλή, Αθήνα2, Μ.Ι.Ε.Τ., 1998, σελ. 499-555.