Στερεοσκόπιο και τρίτη διάσταση. Κάποιοι θα έχετε καταλάβει πως πρόκειται για τη γνωστή τεχνική του 3D –ή αν θέλουμε να είμαστε πιο ακριβείς three-dimensional τεχνική. Το στερεοσκόπιο, ίσως να σας είναι κάπως άγνωστο και να σας κάνει να αναρωτιέστε που κολλάει με το 3D. Στο έβδομο αυτό μάθημα, θα αναφερθούμε στην ιστορία του 3D, από πότε ξεκίνησε να υπάρχει και πως εξελίχθηκε κατά τη διάρκεια των χρόνων με τη βοήθεια συσκευών, όπως είναι το στερεοσκόπιο.
Τι είναι το 3D; Καταρχάς, να σας ενημερώσω ότι το 3D δεν είναι κάτι καινούργιο. Δεν είναι, δηλαδή, κάτι που προέκυψε λόγω της τεχνολογικής εξέλιξης των τελευταίων ετών, παρ’ότι αυτή η αντίληψη κυκλοφορεί τα τελευταία χρόνια. Αντίθετα, είναι μια τεχνική αρκετά παλιά στα κινηματογραφικά δρώμενα που οφείλει τη γέννησή της στην ιδιαιτερότητα που έχει η όρασή μας. Τα μάτια μας, έχοντας μια συγκεκριμένη απόσταση ανάμεσά τους, βλέπουν από διαφορετική θέση κάθε στιγμή. Η αντίληψη της κάθε εικόνας που λαμβάνουν επεξεργάζεται από τον εγκέφαλό μας, ο οποίος συνθέτει τις δύο αυτές διαφορετικές δυσδιάστατες εικόνες και έτσι γεννάται η αίσθηση του βάθους και των τριών διαστάσεων στο μυαλό μας.
Ποιοι υπήρξαν πρωτοπόροι της τεχνικής αυτής; Ορμώμενος, λοιπόν, από αυτή τη λειτουργία της όρασης, στα τέλη του 1890, ο Βρετανός William Friese-Greene καταθέτει αίτηση διπλώματος ευρεσιτεχνίας για την προβολή μιας ταινίας με 3D. Στην πατέντα του αυτή, δύο ταινίες θα προβάλλονταν δίπλα δίπλα σε μια οθόνη. Ο θεατής θα κοιτούσε μέσα από το στερεοσκόπιο προκειμένου να ενώσει τις δύο αυτές εικόνες. Επειδή, όμως, το στερεοσκόπιό του ήταν αρκετά δυσκίνητο, δεν μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε εμπορικό επίπεδο, δηλαδή σε μια κινηματογραφική αίθουσα. Μετά τον Friese, το 1915, ο Edwin Porter κάνει τη δική του προσπάθεια να προσεγγίσει την τρίτη διάσταση, κάνοντας δοκιμές με μικρού μήκους ταινίες σε κόκκινο-πράσινο ανάγλυφο, χωρίς όμως να μπορέσει να εξελίξει πιο βαθιά την ιδέα του.
Τι είναι το στερεοσκόπιο; Το στερεοσκόπιο είναι μια συσκευή για την προβολή δύο ξεχωριστών εικόνων, απεικονίζοντας την ίδια εικόνα ταυτόχρονα και στο αριστερό και στο δεξί μάτι με τη βοήθεια φακών που κάνουν την εικόνα να φαίνεται πιο μεγάλη και πιο μακρινή, δίνοντας την αίσθηση της τρισδιάστατης εικόνας.
Πότε χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά η στερεοσκοπική μέθοδος στον κινηματογράφο; Όταν ανακαλύφθηκε ο κινηματογράφος στις αρχές του 19ου αιώνα, η ιδέα της στερεοσκοπικής προβολής ταινιών φαινόταν εξαιρετική για το νέο αυτό είδος ψυχαγωγίας. Η πρώτη τρισδιάστατη ταινία που προβλήθηκε μπροστά σε κοινό ήταν «Η Δύναμη της Αγάπης» το 1920 περίπου, στο Λος Άντζελες των ΗΠΑ, δημιουργός της οποίας υπήρξε ο Robert Elder, ο οποίος χρησιμοποίησε την τεχνική με τα μπλε/κόκκινα γυαλιά. Την ίδια δεκαετία, οι Laurens Hammond και William Cassidy παρουσίασαν μια σειρά από μικρού μήκους ταινίες συγχρονισμένες με στερεοφωνικά ακουστικά, καθώς και μία μεγάλου μήκους με τίτλο «The Man from Mars». Ο Frederick Eugene Ives ήταν ακόμη ένας δημιουργός που ασχολήθηκε με την τρισδιάστατη τεχνική παρουσιάζοντας αρκετές τέτοιες ταινίες για λογαριασμό της Pathe Films.