Μήπως να αλλάξουμε τον τρόπο που διδάσκουμε τα αρχαία ελληνικά από μετάφραση;

Η σύγχρονη διδακτική των Αρχαίων Ελληνικών από μετάφραση καλεί τους
εκπαιδευτικούς να ενορχηστρώσουν μία ενδιαφέρουσα διδασκαλία βάσει ενός
κοντρουκτιβιστικού πλαισίου αναφοράς (Φρυδάκη, 2009). Παρόλα αυτά, κάθε άλλο παρά
σύγχρονη μπορεί να χαρακτηριστεί η εκπαιδευτική πράξη του κλάδου των φιλολόγων,
δεδομένου ότι σύμφωνα με τον Μαυροσκούφη (2006), η αμφισβήτηση, που λαμβάνει το
μάθημα εκ μέρους των μαθητών και της κοινωνίας εν γένει, βασίζεται στην έλλειψη
διδακτικής επάρκειας, στη μη σφαιρική κατάκτηση του σχολικού αντικειμένου και στην
προσκόλληση στη διδακτέα ύλη. Καθίσταται προφανής ο πυρήνας του ζητήματος, που δεν
είναι άλλος από τον εκπαιδευτικό. Η ανανέωση της εκπαιδευτικής πράξης αποτελεί έργο του Υπουργείου Παιδείας, καθώς επίσης της εκπαιδευτικής κοινότητας υπό το πρίσμα της
ατομικής ευχέρειας. Η πρόταση που κατατίθεται στην παρούσα μελέτη αποτελεί μέρος μίας πιλοτικής έρευνας που διενεργήθηκε κατά το ακαδημαϊκό έτος 2017-2018, στοχεύοντας στη διερεύνηση της ανανέωσης της διδασκαλίας των Αρχαίων Ελληνικών από μετάφραση και συγκεκριμένα του σχολικού μαθήματος της Οδύσσειας. Εν προκειμένω, πραγματοποιήθηκε προσπάθεια σύζευξης των επιστημονικών κλάδων του θεάτρου, της διδασκαλίας της Οδύσσειας του Ομήρου και παράλληλα των καινοτόμων παιδαγωγικών θεωριών μάθησης. Πιο αναλυτικά, το σύνολο του εγχειρήματος ερείδεται στο κονστρουκτιβιστικό πλαίσιο μάθησης, το οποίο καθορίζει τη γνώση και την αλήθεια βάσει των κοινωνικών αναπαραστάσεων του ατόμου (Vygotsky, 1956), συνεπώς η γνώση παύει να έχει στενά πλαίσια και διευρύνεται ανάλογα το άτομο. Επιπροσθέτως, οι βασικές θεωρίες του θεάτρου, οι οποίες μπορούν να συνοψιστούν βάσει των Stanislavksi, Brecht και Grotowski, μπορούν να προσφέρουν εκείνα τα πλαίσια μάθησης, τα οποία σε συνδυασμό με τα είδη μάθησης του εποικοδομισμού, δύνανται να επιφέρουν θετικά στοιχεία στη διδασκαλία (Παπαδόπουλος, 2010). Η ερευνητική δραστηριότητα, μέσω της συλλογής, ανάλυσης και επεξεργασίας των δεδομένων, επισημαίνει τη συμβολή των θεατρικών τεχνικών στην ανανέωση της διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών από μετάφραση. Αρχικά, η δυναμική των θεατρικών τεχνικών δημιουργούν εκείνο το μαθησιακό κλίμα, το οποίο επιτρέπει στους μαθητές να αισθάνονται ελεύθεροι, δημιουργικοί και παράλληλα να ενεργοποιούν τη φαντασία τους (Κουρετζής, 1991). Σχετικά με τη σημασία του μαθησιακού κλίματος της σχολικής τάξης, οι Κασσωτάκης και Φλουρής (2013) επισημαίνουν ότι «το μαθησιακό κλίμα εμπλέκεται με τη μαθησιακή επιτυχία και με τη δημιουργία κινήτρων μάθησης».
Αναφορικά με τη διδασκαλία του ομηρικού έπους, η μελέτη παρουσιάζει ενδιαφέροντα ευρήματα ως προς τη διδακτική πράξη. Φαίνεται ότι οι μαθητές, μέσω της θεατρικής τεχνικής του παιχνιδιού ρόλων κατάφεραν και ήρθαν σε επαφή με το κείμενο, το
προέκτειναν, προσθέτοντας προσωπικά βιώματα και κατανόησαν βαθύτερα το νόημά του. Η σχετική βιβλιογραφία, περί των θεατρικών τεχνικών και συγκεκριμένα για την άνωθεν
θεατρική τεχνική – εκείνη του παιχνιδιού ρόλων – αναφέρει ότι οι μαθητές μέσα από τη
διαδικασία της υποκριτικής αναλαμβάνουν ρόλους και τους εκφράζουν σαν να ήταν εκείνοι (Ladousse, 1987), με αποτέλεσμα να βιώνουν ένα μέρος του συναισθηματικού κόσμου των ηρώων του κειμένου.
Συμπερασματικά, λοιπόν, φαίνεται ότι οι εκπαιδευτικοί οφείλουν να δράσουν για την
ανανέωση του σχολικού αντικειμένου των αρχαίων ελληνικών, ερευνώντας ποικίλους τρόπους μέσω της αρθρογραφίας και της βιβλιογραφίας, προσπαθώντας να
επαναπροσδιορίσουν τη στάση των μαθητών απέναντι στο αντικείμενο των αρχαίων. Η
παρούσα πρόταση αναφέρει μόνο μία πτυχή της καινοτομίας που μπορεί να προσφέρουν οι εκπαιδευτικοί στο σχολικό περιβάλλον.