Ορισμός μεσογειακής διατροφής
Ο όρος μεσογειακή διατροφή (Mediterranean Diet) δόθηκε από τον Ancel Benjamin
Keys περιγράφοντας έναν τρόπο διατροφής που ακολουθήθηκε από λαούς της
Μεσογείου (Simopoulos 1991). Στο πρότυπο της μεσογειακής διατροφής έχει οριστεί
με σαφήνεια το τι ακριβώς θεωρείται υγιεινό συμπεριλαμβάνοντας αυξημένες
ποσότητες φυτικών ινών, δημητριακών, φρούτων και λαχανικών, ελάχιστο
επεξεργασμένο και κόκκινο κρέας και βασική πηγή λιπαρών το ελαιόλαδο (Mantzoros
2009). Η μεσογειακή διατροφή εστιάζει στην πρόσληψη διαιτητικού λίπους μέσω
ελαιολάδου και συνολικά συμβάλλει στην πρόληψη καρδιαγγειακών νοσημάτων,
υπέρταση, σακχαρώδη διαβήτη, παχυσαρκία κ.ά. Στα βασικά συστατικά στοιχεία που
συνθέτουν τη μεσογειακή διατροφή περιλαμβάνονται οι φυτικές ίνες, τα όσπρια, τα
φρούτα και τα λαχανικά. Στη μεσογειακή διατροφή, η συνολική ενεργειακή πρόσληψη
λιπιδίων κυμαίνεται μεταξύ 30 – 40% ανάλογα με τις διατροφικές ανάγκες (Davis et
al. 2015; Assmann et al. 1997).
Στους ορισμούς που έχουν αποδοθεί στη μεσογειακή διατροφή εντοπίζονται κάποια
κοινά σημεία. Οι ορισμοί συγκλίνουν σε κατευθυντήριες γραμμές που εστιάζουν σε
υψηλή πρόσληψη έξτρα παρθένου ελαιολάδου, λαχανικών, συμπεριλαμβανομένων
των φυλλωδών πράσινων λαχανικών, φρούτων, δημητριακών, ξηρών καρπών και
οσπρίων, μέτρια πρόσληψη ψαριών και κρέατος, και χαμηλή πρόσληψη
γαλακτοκομικών προϊόντων και γλυκών. Μερικοί ορισμοί ορίζουν ότι τα δημητριακά
θα πρέπει να είναι ως επί το πλείστον ολικής άλεσης. Οι ορισμοί των Willett et al.
(1995), των Panagiotakos et al. et al. (2006) και Dilis et al. (2007) πρόσθεσαν στοιχεία
όπως η προσθήκη ελαιολάδου στα λαχανικά και τα όσπρια ώστε για να γίνουν
εύγευστα, τα φρούτα να καταναλώνονται ως σνακ ή αντί γλυκού, τα τυριά να
συνοδεύουν σαλάτες και το κόκκινο κρέας να τρώγεται μόνο σε ειδικές περιπτώσεις.
Η Trichopoulou et al. (2014) ορίζουν την παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή από
υψηλή κατανάλωση λαχανικών, φρούτων και ξηρών καρπών, οσπρίων και
ακατέργαστων δημητριακών, χαμηλή κατανάλωση κρέατος και προϊόντων κρέατος και
χαμηλή κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων ενώ η κατανάλωση αλκοόλ γίνεται
γενικά με μέτρο και εστιάζοντας κυρίως στο κρασί.
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών, προχωρώντας η μελέτη της
μεσογειακής δίαιτας οδήγησε σε μεταβολές και στον ορισμό που αρχικά αποδόθηκε
από τον Keys. Στον ορισμό της μεσογειακής διατροφής έχουν εισέλθει στοιχεία όπως
διατροφικές πυραμίδες, a priori συστήματα βαθμολόγησης, περιεκτικότητες τροφίμων
κλπ. (Kafatos et al. 2000). Τα συστήματα βαθμολόγησης για την προσκόλληση στο
μεσογειακό πρότυπο διατροφής τις τελευταίες δεκαετίες τυγχάνουν όλο και
μεγαλύτερης αναγνώρισης. Για τον προσδιορισμό του βαθμού υιοθέτησης της
μεσογειακής διατροφής η διαιτητική πρόσληψη χωρίζεται σε επιλεγμένες ομάδες
τροφίμων που σχετίζονται με αποτελέσματα στην υγεία με τον ορισμό συγκεκριμένης
βαθμολόγησης (Sofi et al. 2014).
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Davis A, Naghavi M, Wang H, Lozano R, Liang X, Zhou M, Vollset S, Ozgoren
A, Abdalla S, Abd – Allah F, Aziz M, Global, regional, and national age – sex
specific all -cause and cause – specific mortality for 240 causes of death, 1990-
2013: A systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013.
Lancet 2015, 385(1):117–171.
2. Dilis V, Vasilopoulou E, Trichopoulou A, The flavone, flavonol and flavan -3
– ol content of the greek traditional diet. Food Chem. 2007, 105(1):812–821.
3. Kafatos A, Verhagen H, Moschandreas J, Apostolaki I, Van Westerop J,
Mediterranean diet of Crete: Foods and nutrient content. J. Am. Diet. Assoc.
2000, 100(12):1487–1493.
4. Mantzoros C, Nutrition and metabolism: underlying mechanisms and clinical
consequences. New York: Humana Press, 2009.
5. Panagiotakos D, Pitsavos C, Stefanadis C, Dietary patterns: a Mediterranean
diet score and its relation to clinical and biological markers of cardiovascular
disease risk. Nutr. Metab. Cardiovasc. Dis. 2006, 16(8):559–568.
6. Simopoulos A, The mediterranean diets in health and disease. American Journal
of Clinical Nutrition 1991, 54(4):771.
7. Sofi F, Macchi C, Abbate R, Gensini G, Casini A, Mediterranean diet and health
status: An updated meta – analysis and a proposal for a literature-based
adherence score. Public Health Nutr. 2014, 17(12):2769–2782.
8. Trichopoulou A, Martínez – González M, Tong T, Forouhi N, Khandelwal S,
Prabhakaran D, Mozaffarian D, De Lorgeril M, Definitions and potential health
benefits of the Mediterranean diet: views from experts around the world. BMC
Med. 2014, 12(1):112.
9. Willett W, Sacks F, Trichopoulou A, Drescher G, Ferro – Luzzi A, Helsing E,
Trichopoulos D, Mediterranean diet pyramid: A cultural model for healthy
eating. Am. J. Clin. Nutr. 1995, 61(16):1402–1406.